خاک کوکوپیت

• کوکوپیت چیست ؟
• اجزا کوکوپیت
• موارد مصرف کوکوپیت
• دلایل استفاده از کوکوپیت
• انواع کوکوپیت
• کشورهای سازنده کوکوپیت
• روش تهیه کوکوپیت
• مزایای استفاده از کوکوپیت

 

کوکوپیت چیست ؟

کوکوپیت به عنوان محیط کشت ارگانیک که ازنظر محیط‌زیستی پایدار است شناخته میشود. که نوعی بستر کشت است و با استفاده از الیاف پوشش میوه نارگیل تهیه می‌شود. کوکوپیت معمولاً به صورت فشرده و قالبی به بازار عرضه می‌شود و کافی است تا مصرف‌کننده  با افزودن آب به این الیاف فشرده  ، آن‌ها را برای استفاده آماده ‌کند. بدین صورت که کوکوپیت  قالبی و فشرده با اضافه کردن آب از حالت فشرده خارج می‌شود. بعد از افزودن آب، هر ۱ کیلوگرم کوکوپیت فشرده می‌تواند به ۱۵ لیتر کوکوپیت مرطوب تبدیل شود

کوکوپیت بستری مناسب برای کشت گلدانی وگل‌های آپارتمانی نیز میباشد که هم تامین کننده مواد غذایی لازم گیاه است‏ و هم به اندازه کافی آب را در خود نگه ‏دارد و در نتیجه آب دادن به ‏گلدان،  مواد غذایی (مواد آلی) ‏خاک، سریع شسته نشده و گیاه به ‏کمبود مواد غذایی دچار نمیشود. در واقع کوکوپیت به دلیل ظرفیت بالای نگهداری آب، سبک بودن و داشتن مواد آلی فراوان و همچنین عدم داشتن هر گونه آلودگی و آفت، برای گلدان های خانگی بسیار مناسب است.

کوکوپیت بیشتر در ترکیب خاک گیاهان و  و به‌ویژه برای صادرات گل‌ها و کاکتوس‌ها استفاده می‌شود. در حال حاضر کشورهای مختلف اجازه صادرات انواع گیاهان را فقط در خاک کوکوپیت صادر می‌کنند. 

• اجزا کوکوپیت:

کوکوپیت از سه بخش تشکیل شده‌است که ممکن است در بافت‌های مختلف هر سه یا یکی از بخش‌ها وجود داشته باشد.

۱- پیت  (peat):به دانه‌های ریز با ابعاد 1 تا 5 میلی‌متر گفته می‌شود و به رنگ قهوهای تیره می‌باشد.

۲- الیاف  (coir): به الیاف نخ مانند با ضخامتی بسیار کم گفته می‌شود.

۳- چیبس(chips):   به ذزاتی بهم چسبیده پیت و الیاف به اندازه چیبس خوراکی گفته می‌شود.

• موارد مصرف کوکوپیت

کوکوپیت را می‌توان در کشت‌هایی استفاده کرد که از خاک استفاده نمیشود . مانند :

۱- کشت بدون خاک گل‌های شاخه بریده مانند گل رز

۲- در صنعت نشا کاری

۳- در تولیدات کشاورزی هیدروپونیک  (بدون خاک)

۴- کشت بافت

۵- کشت هیدرو پونیک توت فرنگی

• دلایل استفاده از کوکوپیت

در سال‌های اخیر ، استفاده از کوکوپیت رشد روز افزونی در ایران  داشته . عمده دلایل استفاده از کوکوپیت عبارتند از :

۱- شوری بیش از حد خاک‌ های ایران

2.مشکل کم آبی کشور زیرا که کوکوپیت نگهدارنده آب فوق العاده‌ای می‌باشد .

۳- عاری بودن کوکوپیت  از بیماری‌های خاکزی و آفات  ( خاک‌های ایران به دلیل دارا بودن حجم زیاد بیماری و آفت  ، باعث خشکی گیاه و یا حتی سبز نشدن بذر میگردد)

۴- استفاده از کوکوپیت در مقایسه با باقی بسترهای کشت موجود در دنیا، قیمت ارزان تری داشته و مقرون به صرفه تر است .

۵- کوکوپیت  بافت آلی دارد و در طبیعت به سرعت تجزیه می‌شود و آلودگی برای محیط زیست ایجاد نمیکند.

۶-  افزایش بسیار زیاد قیمت بذر نسبت به چند سال گذشته  ( در سال های اخیر ، قیمت بذر حدود 40 برابر افزایش داشته‌است)  سبب شده تا مصرف کنندگان بخواهند برای  گرفتن نتیجه مطلوب و تضمین داشتن محصولی با کیفیت ُ از بسترهای کشت مناسب و با کیفیت برای کاشت بذر استفاده کنند . کوکوپیت سبب میشود تا عملکرد بذر تا 5 برابر  بهتر شود

• انواع کوکوپیت

کوکوپیت بر اساس درصد اختلات اجزای آن به سه نوع دسته تقسیم میشود

۱- بافت فاین: که شامل هشتادو پنج درصد پیت و پانزده درصد الیاف با اندازه حداکثر 4 سانتی‌متر می‌باشد.

۲- بافت مدیوم: که شامل هشتاد تا هشتاد و پنج درصد پیت و همچنین پانزده تا بیست درصد الیاف با اندازه حداکثر 15 سانتی‌متر می‌باشد.

۳-  کوکوچیپس: که شامل سی درصد پیت و سی تا شصت درصد چیپس و مابقی الیاف با ابعاد متغیر می‌باشد.

 

• کشورهای سازنده کوکوپیت

در حال حاضر دو کشور تولیدکننده‌ کوکوپیت در سطح جهان می‌باشند

۱- هند: این کشور به علت داشتن درختان نارگیل فروان، تولیدکننده کوکوپیت می‌باشد. کوکوپیت هند دارای مرغوبیت بالا و سرعت حجم‌گیری و باز شدن بسیار بالایی است

۲- سریلانکا: کوکوپیت‌های سریلانکا به نسبت کوکوپیت هند،  الیاف درشت تری دارد و معمولا قیمت کم تری دارد البته این مساله بستگی به نوع استفاده مصرف کننده نیز دارد .

• روش تهیه کوکوپیت

کوکوپیت با استفاده از الیاف دورریختنی پوست نارگیل تولید می‌شود. ابتدا نارگیل‌ها خیسانده می‌شوند و سپس  رشته‌های نازک پوست نارگیل از آن  جدا  میشود . معمولاً پوست نارگیل‌ها به مدت ۶ ماه یا بیشتر برای تجزیه شدن در آب خیسانده می‌شوند. البته امروزه این فرآیند را می‌توان در مدت کمتری و طی یک هفته با استفاده از تکنیک‌های ماشینی پیشرفته انجام داد .. سپس رشته‌ها به‌وسیله‌ی شانه‌های استیلی از پوسته جدا می‌شوند. زمانی که رشته‌ها یا الیاف نارگیل به‌وسیله‌ی شانه‌های استیل از پوسته جدا شد، خشک‌شده و به صورت پودر  درآورده میشود و سپس بسته‌بندی می‌شوند. . در این مرحله کوکوپیت خشک و عمل‌آوری شده است و برای فروش و استفاده آماده می‌شود.

 

مزایای استفاده از کوکوپیت

• برداشت سریع تر و محصولات بزرگ‌تر :
  وقتی از این بستر برای سیستم کشت با زهکشی خشک استفاده می‌کنید نتایج خوبی به همراه دارد. با استفاده از مواد مغذی این نوع بستر، گیاهان به‌جای صرف زمان زیاد برای جستجوی غذا ، رشد بیشتری خواهند داشت.
• فضای کافی برای سیستم ریشه :
  الیاف نارگیل دارای جذب عالی آب، زهکشی بالا و هوادهی مناسب هستند. این بستر فضای کافی برای ریشه‌ها فراهم می‌کند و هوای کافی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد
• pH  خنثی :
  pH  کوکوپیت خنثی و در حدود  4  الی  5  است، چون این محدوده با گذشت زمان تغییر می‌کند، لازم است تا با کودهای ارگانیکی مقدار pH مجددا تنظیم شود.
• کاهش عوامل بیماری‌زای مضر و خطر آفات:
   این بستر کشت دارای ویژگی ضدقارچی است و درنتیجه ریشه‌ها را سالم نگه می‌دارد و می‌تواند برخی از آفات را دفع کند، یعنی رشد گیاه آسان‌تر خواهد بود.
• محصولی سازگار با محیط‌زیست:
  درخت نارگیل سالانه به‌طور متوسط ۱۵۰ نارگیل تولید می‌کند. الیاف نارگیل بخشی از مواد زائد این میوه است که کاملا طبیعی و اورگانیک بوده و سازگار با محیط زیست است و آلودگی محیطی را ایجاد نمیکند.
• بستر کشت با قابلیت استفاده مجدد :
  کوکوپیت را با ضدعفونی کردن صحیح می‌توان دوباره استفاده کرد. این بستر یک بستر کشت پایدار است، اما برای دوره‌ی رشد بعدی باید آن را به شیوه‌ی صحیح آماده کرد تا بتوان محصولی سالم را تضمین کرد.

کوکوپیت از پوست و پوشش میوه نارگیل تهیه می‌شود. کوکوپیت معمولاً به صورت فشرده به بازار عرضه می‌شود و مصرف‌کننده نهایی با افزودن آب به این الیاف فشرده،  آن‌ها را برای استفاده آماده می‌کند. بعد از افزودن آب، هر ۱ کیلوگرم کوکوپیت فشرده می‌تواند به ۱۵ لیتر کوکوپیت مرطوب تبدیل شود.

خاک کوکوپیت برای چه گیاهانی استفاده می‌شود؟

خاک کوکوپیت به عنوان بستر کشت سیستم هیدروپونیک برای کاشت گوجه فرنگی، خیار، فلفل دلمه‌ای و پرورش گل‌های شاخه بریده و گیاهان آپارتمانی مناسب است. همچنین بهترین بستر رویش بذر، قلمه، انواع پیاز و نشاء است.  کوکوپیت در گلخانه های تولید گیاه زینتی و سبزیجات گلخانه ای بعنوان بستر کشت  کاربرد فراوان دارد. 

فواید کوکوپیت:

۱- کوکوپیت نسبت به پیت ماس آب بیشتری در خود نگه میدارد  و بستر مناسبتری برای گیاهانی  است که به آبیاری زیاد نیاز دارند.  ظرفیت نگهداری آب در هر قالب کوکوپیت فشرده ۷ تا ۱۰ لیتر آب بوده و رطوبت را به شدت به خود جذب میکند . این مساله به سرعت رشد گیاه کمک می کند و کیفیت گیاه را بخصوص در شرایط آب و هوایی خشک تا زمان فروش حفظ می نماید.  سهولت خیس شدن و خصوصیت زهکشی سریع الیاف نارگیل باعث میگردد تا الیاف نارگیل نیازی به آبیاری مکرر در فواصل کوتاه نداشته باشند که این امر منجر به کاهش مصرف کود و هزینه کمتر آبیاری میگردد.

۲- کوکوپیت فاقد علف هرز و هرگونه بیماریهای ناشی از خاک است. کوکوپیت به دلیل آنکه الیاف نارگیل بالاتر از سطح زمین رشد می کند ، هیچگونه بذور علف هرز و بیماریهای ناشی از خاک را به همراه ندارد.

 در برابر رشد باکتری ها ، قارچ ها  و علف های هرز مقاوم است و درواقع بدون پاتوژن است.
۳- کوکوپیت از لحاظ فیزیکی مقاوم است و به کندی تجزیه می‌شود  و فقط وقتی ۱۲ ساله است شروع به تجزیه شدن میکند.  کوکوپیت تا ۴ سال قابل استفاده مجدد است در واقع  الیاف کوکوپیت، در خاک به مدت ۵ – ۴ سال باقی مانده و از تراکم و فشردگی ذرات خاک جلوگیری کرده و محل مناسبی را برای رشد و توسعه ریشه فراهم می نمایند.

۴- کوکوپیت کاملاً آلی است و  هیچ گونه تأثیر نامطلوبی بر محیط زیست ندارد.
۵- کوکوپیت به تهویه خاک کمک می‌کند و از سخت شدن خاک جلوگیری می‌کند و تخلخل خاک را افزایش می‌دهد. الیاف نارگیل حتی زمانیکه از آب اشباع شده باشد تخلخل هوایی بسیار خوبی را دارا بوده و با کاربرد صحیح موجب افزایش رویش بذر, ریشه، گل و میوه در گیاهان می شود. این نتایج در بخش صیفی بخصوص گوجه فرنگی و نیزدر بخش تولید گلهای شاخه بریده بخصوص گل رز و گل لیلیوم و در بخش کاشت بذر درخت و درختچه قابل توجه است.

۶- کوکوپیت می‌تواند به‌عنوان یک محیط کشت بدون خاک در هیدروپونیک مورد استفاده قرار بگیرد.
۷- pH   کوکوپیت خنثی تا کمی اسیدی است.  که این مساله به خنثی نمودن PH خاک های قلیایی کمک می‌کند و موجب جذب مناسب مواد غذایی به ریشه خواهد شد.

۸-  کوکوپیت باعث کاهش زمان جوانه زنی  و رشد سریع ریشه میشود . کیفیت ذاتی الیاف کوکوپیت و نیز میزان نگهداری بالای آب در کوکوپیت برای ریشه دارنمودن سریع و تکثیر ایده آل گیاه می باشد. در بسیاری از موارد ،  کاشت گیاه در کوکوپیت منجر به سرعت بیشتر ریشه دارشدن قلمه ها در طول سال و نیز استفاده بهینه از فضای گلخانه و تجهیزات می گردد.

مزایای استفاده از کوکوپیت

• کوکوپیت بهترین بستر کشت بذر ، نشا و برترین بستر در روش تولید هیدروپونیک است
• کوکوپیت باعث کاهش مصرف کود و سموم مختلف میشود.
• کوکوپیت مناسب‌ترین خاک پوششی جهت افزایش میزان تولید قارچ است
• کوکوپیت موجب افزایش راندمان در تولید محصول به میزان باور نکردنی میشود
• کوکوپیت مقاوم در برابر رشد هرگونه علف هرز و بیماری‌های ناشی از خاک است
•  کوکوپیت ظرفیت نگهداری بسیار بالای آب را دارد
• کوکوپیت باعث کاهش زمان جوانه زنی و رشد سریع ریشه میشود
• کوکوپیت دارای تخلخل هوایی بسیار عالی است بدین معنا که ، الیاف نارگیل حتی زمانی که از آب اشباع شده باشند تخلخل هوایی بسیار خوبی را دارا بوده و با کاربرد صحیح موجب افزایش رویش بذر, ریشه، گل و میوه در گیاهان می‌شود. این نتایج در بخش صیفی بخصوص گوجه فرنگی و نیز در بخش تولید گل‌های شاخه بریده بخصوص گل رز و گل لیلیوم و در بخش کاشت بذر درخت و درختچه قابل توجه است.
• کوکوپیت رطوبت را حتی از یک هوای خشک جذب می‌کند این سهولت خیس شدن و خصوصیت زهکشی سریع الیاف نارگیل بدان معنی است که الیاف نارگیل نیازی به آبیاری مکرر و در فواصل کوتاه ندارد. این امر منجر به کاهش مصرف کود و هزینه کمتر آبیاری می‌گردد.

 

برخی از موارد مصرف کوکوپیت:

• از کوکوپیت بعنوان محیط کشت برای خزانه های نهال و نشاء، در گیاهان گلدانی، در عملیات طراحی باغ، تولید گلها، سبزیجات، درختها و درختچه ها به روش هیدروپونیک، در پرورش قارچ بعنوان لایه پوششی و در صنایع تولید کمپوست  استفاده میشود
• از کوکوپیت به عنوان جایگزین کودگیاهی استفاده میشود
• از کوکوپیت به عنوان خاک مرغوب برای گلدان که قابل ترکیب با شن و کود گیاهی است استفاده میشود
•  کوکوپیت برای رشد گیاه قارچ لازم و حیاتی است
• از انجایی که کوکوپیت، یک جذب کننده خوب و قوی است میتوان از کوکوپیت خشک برای جذب روغن در زمین های لغزنده استفاده کرد
• کوکوپیت برای گیاهان معروف از جمله توت فرنگی و گلهای شاخه بریده بسیار مناسب می باشد . کوکوپیت بسیار آب دوست است و می تواند آب را جذب کرد حتی وقتی کاملا خشک است .